AI en de toekomst van creativiteit: wat betekent dit voor ons?

Wil je liever naar de column luisteren? Beluister dan onderstaande podcast.

Onlangs bleek namelijk uit een onderzoek digitaal burgerschap dat AI het meest genoemd wordt als onderwerp waar mensen van vinden dat ze te weinig kennis hebben, en waar ze zich graag op willen ontwikkelen. In mijn ogen is dit een enorme kans voor bibliotheken richting een doelgroep die reeds zelfredzaam is, en aan de slag wil met zijn of haar persoonlijke ontwikkeling. Ik hoor het ook steeds vaker in de programmering van bibliotheken terugkomen – of het nou schrijfopdrachten met chatgpt in het onderwijs betreft, of AI sprekers: het onderwerp krijgt steeds meer aandacht!

Grote morele vragen

Aan de vraag naar kennis en het aanbod daarvan zal het niet liggen, maar de grote morele vragen blijven ook voor een deel liggen. Waar bewegen we naartoe? En hoe houden we zelf de regie over die toekomst? Waar Google als zoekmachine ooit onze parate kennis voor een groot deel verving, hoeveel telefoonnummers ken jij nog uit je hoofd?  kan AI nu ook invloed hebben op onze capaciteit om informatie te verwerken. Immers hoef je alleen een vraag te stellen met een beschrijving van het eindproduct, en het werk wordt voor je gedaan door ChatGPT, copilot of andere toepassing.

Want hoe ziet onze toekomst er uit met AI? We zien nu vooral dat er in de creatieve sector veel wordt gedaan met generatieve AI om filmpjes en plaatjes te maken. Daarnaast worden er grote stappen gezet in de bekende chatbots, die weer ingezet kunnen worden om op kleinere schaal bij bedrijven neergezet te worden ter vervanging van klantenservice. Op de achtergrond gebeurt er natuurlijk veel richting robotica en zelfrijdende auto’s maar daar zien we in het dagelijks leven minder van terug.

Menselijke creativiteit

Ik vind het dan ook erg interessant dat we lijken te kiezen voor een inzet van AI om menselijke creativiteit over te nemen – iets waar we juist tijd voor vrij zouden kunnen maken door AI goed in te zetten. Als die trend zich doorzet is het niet ondenkbaar dat AI over een aantal jaar boeken en films maakt die volledig gericht zijn op jouw profiel als klant. Met een spanningsboog, plot en personages die helemaal op jouw voorkeuren zijn afgestemd. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld AI Dungeon en Squibler. Het goede nieuws is dat er in dit geval meer films en boeken zullen verschijnen dan ooit tevoren, maar dit betekent ook dat er een strijd zal woeden om de aandacht van de lezer of kijker te trekken. Waarom zou je namelijk het boek van iemand anders lezen, als je een volledig op jou afgestemd verhaal kunt krijgen? De invloed van beroemdheden en influencers zal daarmee alleen maar toenemen. Dit vraagstuk brengt ook ethische vragen met zich mee: is een boek dat AI schreef van dezelfde waarde als van een menselijke schrijver? En moet je daar dan ook iets mee in je collectie als bibliotheek? Sommigen zullen zeggen dat de waarde zit in het verhaal zelf, ongeacht wie of wat het heeft geschreven. Anderen vinden de menselijke emotie en intentie onmisbaar voor echte creativiteit.

Bibliotheken kunnen een belangrijke rol spelen in het beantwoorden van deze vragen. Of het nu gaat om lezingen, workshops of discussieavonden, we hebben de kans om samen te ontdekken wat AI betekent voor onze toekomst. Wat zou jij willen leren of bespreken over AI? Deel je gedachten met mij!

Beluister deze column als podcast: