Artificial intelligence – wat levert het ons op?

Gaat Artificial intelligence ons leven fundamenteel veranderen? Die vraagt houdt Adviseur Digitale geletterdheid Erik Reuvers bezig. In dit blog bespreekt hij wat AI ons oplevert.

Je kan niet om de term AI heen tegenwoordig – overal hoor je van voorbeelden of toekomstperspectieven van hoe de wereld gaat veranderen, of al veranderd is. Maar voel je dat zelf ook al? Wat als de wereld inderdaad fundamenteel gaat veranderen in de komende jaren op basis van deze technologie? Dat zou een enorme impact maken op het werk dat we nu doen, en ons raken in het dagelijkse leven. Ik denk dan vaak aan het maturity model voor technologie waarin eerst early adopters aan de slag gaan, waarna er een enorme groei ontstaat (denk aan het internet of de computer). Wat als toepassingen zoals chatGPT pas echt het begin van deze curve zijn? Wat betekent dat voor de wereld van over 5 of 10 jaar?

ChatGPT – dit zegt het programma over diens nut voor de bibliotheek

Mijn collega Marloes schreef eerder een artikel over ChatGPT – een toepassing van een AI-bot die (in het Nederlands) antwoord op de meeste vragen geeft. Zelf kan ik melden dat ik hem vaak gebruik – niet zozeer om een antwoord op een vraag te krijgen, maar om een onderwerp te structureren of een mail te laten herschrijven. Je kunt ChatGPT namelijk vragen een bestaande mail een zachtere toon te geven, of formeler te maken. Dat is ook de dynamiek die je vaak hoort van trendwatchers – dat mens en computer via AI symbiotisch tot een beter resultaat kunnen komen. Mensen worden daarin meer de duiders van wat een AI oplevert.

Als je Chatgpt vraagt wat een bibliotheek aan AI zou kunnen hebben windt hij er geen doekjes om:

1. Verbetering van zoekresultaten: AI kan worden gebruikt om zoekalgoritmen te verbeteren en de nauwkeurigheid van zoekresultaten te vergroten. Door het gebruik van natuurlijke taalverwerking (NLP) kan AI bibliotheekgebruikers helpen bij het vinden van relevante informatie, zelfs als ze niet exact weten wat ze zoeken.
2. Automatisering van taken: Bibliotheken hebben veel repetitieve taken, zoals het catalogiseren van boeken en het invoeren van gegevens in databases. AI kan deze taken automatiseren en het werk van bibliotheekmedewerkers efficiënter maken.
3. Personalisatie van aanbevelingen: Door het gebruik van AI kunnen bibliotheken gepersonaliseerde aanbevelingen doen aan gebruikers, gebaseerd op hun eerdere leengeschiedenis en interesses. Dit kan gebruikers helpen om nieuwe materialen te ontdekken die ze anders misschien niet zouden hebben gevonden.
4. Verbetering van de gebruikerservaring: AI kan worden gebruikt om chatbots te ontwikkelen die gebruikers kunnen helpen bij het vinden van informatie en het beantwoorden van vragen, waardoor de gebruikerservaring wordt verbeterd.
5. Digitalisering van collecties: AI kan worden gebruikt om oude boeken en documenten te digitaliseren en om metadata toe te voegen aan digitale collecties, waardoor ze gemakkelijker toegankelijk worden voor gebruikers.

Kortom, er zijn mogelijkheden voor AI en de bibliotheek. Daar hangen natuurlijk ethische overwegingen aan, maar er wordt ook al geëxperimenteerd: Probiblio en OCLC hebben onderzocht of AI kan helpen om een voorspellend algoritme te ontwikkelen over wanneer een boek geretourneerd wordt. Lees het rapport hier.

AI-revolutie

We gaan de komende tijd steeds meer horen over AI en de toepassingen daarvan – zie bijvoorbeeld de manier waarop Google AI gaat inzetten om net zoals Microsoft de zoekfunctie te veranderen. Maar mij bekruipt steeds het gevoel dat we pas aan de start van de AI-revolutie staan. Dat onze wereld ingrijpend gaat veranderen door nieuwe toepassingen, en vaak met onbedoelde resultaten. Laten we dus geïnformeerd dat gesprek voeren, over kansen en risico’s zonder blind te zijn voor ethische vraagstukken die hiermee samenhangen.