5 tips voor het inrichten van je bibliotheek

1. Het begint al buiten

Verzamel een paar collega’s, zoals een marketeer, een educatief medewerker, een collectioneur en iemand van de front-office en loop eens samen naar buiten om te bekijken wat je dan aan de buitenkant van je bibliotheek ziet. Hoe worden kinderen en/of jongeren verleid om binnen te komen en rond te neuzen binnen je collectie? Om de aandacht van voorbijgangers te helpen uitnodigende en opvallende teksten en aankleding van de etalages. Veel bibliotheken maken niet optimaal gebruik van de etalage en/of aankleding rond de ingang. Tips daarvoor deelden we al eerder via het artikel ‘Maak gebruik van je etalage en vergroot je zichtbaarheid’.

2. Stimuleer met creatieve prikkels

De inrichting van de jeugdafdeling mag best opvallender zijn dan de rest van de bibliotheek. Kleurgebruik, creatieve decoratie aan de muren of bijzonder meubilair stimuleren de fantasie. Nog leuker wordt het als de kinderen zelf ook uitgenodigd worden creatief te zijn en interactie met hun omgeving aan te gaan. Denk bijvoorbeeld aan muren waar ze op mogen schrijven en tekenen, meubels die uitnodigen om erop te klimmen of te relaxen (zoals de leespods) en digitale of virtuele elementen. Dit kan natuurlijk gecombineerd worden met dingen waar ze van kunnen leren, zoals wereldkaarten, quotes uit bekende kinderboeken, doe-labs of gedichten en een green screen voor de iets oudere jeugd en jongeren. Maak van een bezoek aan de bibliotheek een beleving.

Leuk om in dit kader te noemen is de werkgroep ‘Laat verhalen leven’; een werkgroep van vier bibliotheken die verhaalelementen uit populaire kinderboeken vertaalt naar interactieve elementen in de inrichting. Eerste ideeën uit een eerdere brainstorm vind je op ‘Laat verhalen leven’. De resultaten uit deze pilots delen we eind dit jaar met jullie.

3. Laat je doelgroep meedenken

Niemand denkt zo creatief en weet beter wat kinderen uit verschillende leeftijdsgroepen aanspreekt, dan kinderen zelf. Nodig ze daarom uit om eens mee te denken over hoe zij een bibliotheek zouden inrichten. Wat spreekt ze aan, hoe willen ze boeken zoeken, wat vinden ze juist leuk aan de huidige inrichting en wat zouden zij anders willen zien?

Een bibliotheek die dit gedaan heeft is Bibliotheek Hoorn. Samen met een architect en een groep kinderen en jongeren is de Verhalenfabriek Babel tot stand gekomen. De kinderen bedachten bijvoorbeeld een sportveld in de bieb, een onbewoond eiland en chill-plekken in de meubels.

Een ander voorbeeld is Bibliotheek IJmond Noord die kinderen mee liet denken over de 100-talenten-jeugdafdeling. Voor dit concept werden kinderen, architecten en kunstenaars aan elkaar gekoppeld om een nieuwe jeugdbibliotheek te ontwikkelen en consequent na te denken over hoe de bieb eruit moest komen te zien.

4. Inspelen op veranderend zoekgedrag

Onze manier van informatie zoeken is de afgelopen decennia enorm gewijzigd. Google, social media, Netflix, maar ook de gemiddelde webshop bieden ons standaard een gepersonaliseerde selectie van mogelijkheden die relevant zijn voor jouw profiel. Dit heeft zowel voor- als nadelen, maar we kunnen niet ontkennen dat het een enorme impact heeft op ons zoekgedrag. Met name de jongere generaties zijn niet meer gewend een enorme bulk aan informatie (of boeken) voorgeschoteld te krijgen waar ze niet snel en eenvoudig in kunnen filteren op interessegebied. De lange volle boekenkasten kunnen dus zorgen voor keuzestress en maken dat ze het liefst zo snel mogelijk de bibliotheek weer verlaten. Want waar moet je beginnen met zoeken?

Sommige bibliotheken hebben inmiddels een zogenaamde ‘Netflix-kast’, een beperkte en overzichtelijke selectie met titels die jongeren herkennen van series op Netflix. Dit vormt daarmee een laagdrempelige en herkenbare manier om een boek te zoeken. Maar ook elementen als een goede bewegwijzering, overzichtelijke thematafels en natuurlijk een goede filteroptie binnen een aantrekkelijke en intuïtieve online catalogus helpen hierbij.

Bij Bibliotheek Bollenstreek start binnenkort de pilot ‘Wegwijspaal’. Een opvallende paal op de jeugdafdeling waar een chatbot kinderen uit groep 5 en 6 een aantal vragen stelt en ze dan een boekentip geeft, inclusief een verwijzing hoe ze dit makkelijk kunnen vinden (bijvoorbeeld via gekleurde bewegwijzering op de vloer).

Een mooi voorbeeld is ook DOK Delft, waar samen met een team DOK designers is nagedacht over de indeling van de jeugdbibliotheek. Hier kwam onder andere uit dat de standaardindeling van informatieve boeken niet altijd in voor de doelgroep herkenbare taal was. Er is daarom voor gekozen om deze indeling helemaal aan te passen naar wat de kinderen logisch en herkenbaar vonden.

5. Zorg voor samenhang

Bij het uittekenen van je ideale inrichting, is het ook belangrijk even stil te staan bij een goede samenhang. En dan niet alleen de samenhang tussen de verschillende afdelingen en ideeën, maar ook een samenhang met de andere dingen waar je als bibliotheek voor staat. Past deze inrichting bij de gekozen positionering en huisstijl van jouw bibliotheek? Hoe kun je dit versterken? En komen ook onderwerpen waar misschien vanuit andere teams veel aandacht aan wordt besteed terug in de inrichting? Bijvoorbeeld een duidelijke BoekStart-hoek (zie checklist), een Makkelijk Lezen Plein of een hoek voor anderstaligen kinderen. Of als juist die maand groot wordt ingezet op een campagne rond een bepaald thema, hoe laat je dit dan terugkomen in de inrichting en collectie zodat de herkenning en boodschap zo sterk mogelijk zijn.

Meer mooie voorbeelden?

Ken jij meer goede voorbeelden van een inspirerende bibliotheekinrichting? Deel ze in het onderstaande tekstveld, of mail ze naar mvdloo@probiblio.nl

Dit artikel hoort bij onze campagne Geletterdheid. Probiblio helpt bibliotheken om meer mensen te laten lezen. De komende tijd besteden we extra aandacht aan geletterdheid. Geletterd zijn is voor mensen een voorwaarde om volwaardig mee te doen in de samenleving. Lees wat we nog meer doen op het gebied van Geletterdheid.