Collectioneren bij Cpunt Bibliotheek: “Een lange adem en een beetje fröbelen”

Interview Praktijkvoorbeeld Programmering Collectie
Gepubliceerd op 20 maart 2025

Door Yvette Hazebroek

In samenwerking met Cpunt Bibliotheek

De collectie is het hart van de bibliotheek, maar staat in een veranderlijke maatschappij soms wel onder druk. Minder personeel, hogere kosten voor boeken en veranderende systemen zorgen voor uitdagingen. Marjolein Schrage, Coördinator Informatie & Collectie Cpunt Bibliotheek in Hoofddorp, vertelt hoe de collectie bij de bibliotheek tot stand komt en wat daarvoor nodig is. “Een lange adem en denken in mogelijkheden.”

Marjolein, jij doet dit werk nu bijna 4 jaar. Je startte midden in coronatijd en in 2022 fuseerde Bibliotheek Haarlemmermeer met de schouwburg, het poppodium, het kunstencentrum en podium voor architectuur. Hoe heb jij dat allemaal ervaren?

“Er is inderdaad veel gebeurd de afgelopen tijd. Zeker tijdens corona, toen we elkaar niet meer tegenkwamen bij de koffieautomaat, zochten we naar manieren om met elkaar verbonden te blijven. Als afdeling Collectie weten we elkaar inmiddels goed te vinden: mijn deur staat altijd open en ik hoor graag wat er leeft op de vloer. En ook tussen de labels is vaak overleg. Ook bijvoorbeeld met de marketingafdeling van heel Cpunt. Eerst was er bij marketing weinig tijd om aandacht te besteden aan campagnes van de bibliotheek: door de reorganisatie moesten zij zorgen voor een nieuwe website. Dat gaat nu veel beter, maar ik heb wel moeten leren geduld te hebben.”

Hoe breng je de collectie tot leven in zo’n grote organisatie als Cpunt?

“Veel van de communicatie en tijd van marketing wordt gestoken in uitingen van het theater en het kunstcentrum: cursussen en tickets moeten worden verkocht, er moet een gids komen, enzovoort. Wat de bibliotheek doet is veel omvattend. We zijn bijna 365 dagen per jaar open, we hebben geen zomerstop. Maar wel, volgens mij, zo’n 100 dingen die we aanbieden. We zouden best wat minder bescheiden mogen zijn. We mogen wel wat meer van de daken schreeuwen wat voor leuke dingen we allemaal doen en aanbieden.”

Wat zijn hoogtepunten voor jou van de afgelopen tijd?

“Ik ben heel trots op de World of Books: een plek in de bibliotheek met (anderstalige) boeken die je zonder bibliotheekpas mag lenen. Een soort minibieb voor jeugd tot ca 12 jaar. Tijdens corona, toen de oorlog in Oekraïne begon, doneerde de Oekraïense presidentsvrouw heel veel boeken, omdat ze het belangrijk vond dat gevluchte kinderen konden blijven lezen. Dit was het startpunt van World of Books. Ik heb daarna nog veel meer donaties gekregen, bijvoorbeeld toen de Airport Library sloot. World of Books zorgt ervoor dat veel meer mensen hun weg naar de bibliotheek vinden. En dat is mooi, want de bibliotheek is niet alleen van leden, maar ook van bezoekers.”

World of Books (deze opstelling wordt binnenkort veranderd)

“Ik ben ook trots op hoe wij als bibliotheek dingen aanpakken. We kunnen snel schakelen, bijvoorbeeld toen er voor een klassenbezoek plotseling boeken ingewerkt moesten worden van een schrijver die langskwam. Als het moet, doen we het gewoon. We werken niet officieel met gastcollectioneurs of communities, maar we doen het op onze eigen manier. Geduld hebben is onze kracht en voor de rest fröbelen we lekker, om ervoor te zorgen dat de collectie er mooi bijstaat.”

Van RCB naar BCB

In 2024 is de bibliotheek overgestapt van RCB (Rationeel Collectiebeheer: collectie per vestiging) op BCB (Bibliotheek Collectiebeheer: collectioneren voor de gehele organisatie). Dat is duurzamer, diverser en uiteindelijk voordeliger. BCB bestaat uit de onderdelen: saneren (afschrijven van boeken), rouleren (als een boek lang niet is uitgeleend, krijgt het op een andere vestiging een tweede kans), floaten (een boek blijft op de plek waar het is gereserveerd als er plek voor is; dat scheelt transport) en aanschaf (het Wise-systeem bepaalt welke titels waarheen gaan).

Hoe is de overstap van RCB naar BCB verlopen?

“Wij namen al BCB saneren af en hebben hierdoor één van de meest actuele collecties van Noord- en Zuid-Holland (slechts 2% is oud, red.). Het scheelt mij enorm veel tijd. Van het rouleren en floaten zie ik het voordeel in, maar dat werkt in de praktijk nog niet optimaal. Er is veel scheefgroei, wat wil zeggen dat we van een boek op één vestiging heel veel exemplaren hebben, en ergens anders geen. Ook krijgen we op sommige vestigingen minder nieuwe boeken, waardoor de collega’s op de vloer gek opkeken. Maar dat klopt: er wordt minder aangeschaft en beter verdeeld over de vestigingen. Hier moeten we aan wennen.”

Hoe neem je collega’s, MT en frontoffice mee in de nieuwe manier van collectioneren?

“Ik bezoek alle vestigingen regelmatig. Mijn werkgroep Fysieke Collectie zijn mijn ogen en oren op de vloer en die koppelen veel terug. Ik vind het belangrijk dat ik genomen keuzes en veranderingen op een open manier benader, maar wel zo van ‘jongens, dit is hoe we het gaan doen’.”

Marjolein Schrage
“Ik ben heel trots op hoe wij de dingen hier doen.”
Marjolein Schrage

Coördinator Informatie & Collectie Cpunt Bibliotheek

BCB collectioneren is erop gericht om 80% van het collectioneren uit te besteden (en dus door Probiblio te laten doen) en 20% zelf. Hoe gaat dat in de praktijk?

“Die 20% collectie komt eigenlijk als vanzelf naar me toe. Ik ga er niet speciaal naar op zoek. Een groot deel zit in de World of Books en de donaties die ik daarvoor krijg. Een ander deel zit in tips die collega’s delen of iets anders dat vanzelf op mijn pad komt. We zouden heel graag de community beter leren kennen, maar hebben daar op dit moment niet genoeg mankracht voor. Ik ben blij dat mensen mij en de bibliotheek vanzelf weten te vinden, maar ik weet wel dat ik daarmee veel geluk heb.”

Wat zit er nog aan te komen?

“Er komt een kleine verbouwing, waarbij we dingen logischer indelen en een en ander duidelijker neerzetten. De kleuren worden in plaats van knaloranje en heftig koningsblauw meer groentinten en olijf. Als je in juni hier binnenloopt, ziet het er heel anders uit. Ik had nog veel meer grootse plannen, ik droomde altijd van mooie afwijkende kasten. Dat is het niet geworden, maar we doen het gewoon op onze eigen manier en we roeien met de riemen die we hebben. Uit noodzakelijkheid worden soms heel leuke ideeën geboren. Lang leve de collega’s op de vloer, we doen het allemaal samen.”

Alle diensten van Probiblio voor jouw bibliotheek op een rij!!