De rol van collectie binnen het Taalhuis

Diversiteit Taalhuiscollectie

De basisvaardighedencollectie van bibliotheken is divers: van  en digitale platforms zoals oefenen.nl tot leesboekjes, en ook een speciale krant. Bijna alle bibliotheken met een Taalhuis (98%) bieden collectie aan rond taalvaardigheid. Ook op het gebied van digitale vaardigheden biedt 96% van de Taalhuizen programma’s aan, zoals Klik & Tik.

De inzet van Klik & Tik is effectief. Volgens de Impactmonitor ervaren deelnemers een significante verbetering van hun digitale vaardigheden na de cursus. Ook laten de resultaten uit de Impactmonitor zien dat de inzet van leermateriaal effectief is. Over Succes! zijn de resultaten overwegend positief. Bijvoorbeeld 76% geeft aan dat ze mensen die Nederlands praten nu beter begrijpen en 88% geeft aan nu vaker Nederlands te lezen. Een kanttekening hierbij is dat deze impact gemeten is bij een kleine groep van 17 mensen.

Effect lezen

Over de impact van leesboeken  is minder bekend, maar onderzoek toont aan dat er een sterke relatie bestaat tussen lezen en verschillende voordelen, zoals:

• Meer sociale betrokkenheid,
• Verbeterde basisvaardigheden (zoals taal- en cognitieve vaardigheden), die bijdragen aan succes op de arbeidsmarkt,
• Een positief effect op fysieke gezondheid door de mogelijkheid zich beter te kunnen informeren,
• Stimuleren van het brein, wat bijdraagt aan een langer en gezonder leven,
• Meer geluk, zowel direct als ontwikkeling van vaardigheden die verband houden tot een gelukkiger leven: ontspanning, goed om kunnen gaan met emoties en met druk, een hogere emotionele intelligentie en een positief zelfbeeld.
• Leidt minder lezen door ouders tot een vergrote kans op intergenerationele overdracht van laaggeletterdheid.

Tegelijkertijd blijkt dat mensen met beperkte basisvaardigheden niet graag lezen omdat lezen te complex en chaotisch is om op te nemen en daardoor als onprettig wordt ervaren. Motivatie ontbreekt vaak doordat het belang van lezen niet altijd wordt erkend. Van de laaggeletterden bezoeken verhoudingsverwijs met name laaggeletterde ouders relatief vaak de bibliotheek, wat hen een interessante doelgroep maakt voor leesbevordering. Om hen effectief met de collectie in aanraking te brengen, is het belangrijk in te spelen op hun thuissituatie, zelfvertrouwen en ruimte voor meertaligheid. Meer informatie vind je op Advies Gezinsaanpak.

Een belangrijke drempel voor mensen met beperkte basisvaardigheden is de complexiteit van teksten. Het gebruik van hertaalde boeken is een goede manier om deze barrière te verlagen. Hertaler Jet Doedel heeft onderzoek gedaan naar de geschiktheid van deze hertaalde boeken. Uit haar onderzoek blijkt dat dat het overgrote deel van de boeken voldoet aan de  mogelijk te maken. Wel moeten er veel leeskilometers gemaakt worden om veel nieuwe woorden te leren. Leesplezier is daarbij belangrijk, omdat motivatie cruciaal is om te blijven lezen.

NT1’ers hebben over het algemeen een redelijke woordenschat en voldoende mondelinge vaardigheden. Dat zie je terug in het materiaal dat voor deze doelgroep is ontwikkeld. De nadruk ligt op concrete taken rondom lezen, schrijven rekenen en digitale vaardigheden. Opdrachten gaan over situaties uit het dagelijks leven of werk.

Conclusie

De inzet van collectie, waar gemeten, blijkt effectief en op het gebied van de hertaalde leesboeken blijkt de kwaliteit goed genoeg om taalleerders te ondersteunen. Om de bibliotheek nog meer toegevoegde waarde te geven binnen het Taalhuis van de toekomst is het nuttig om verder te onderzoeken, in de theorie en in de praktijk, hoe de collectie van leermaterialen tot leesboeken kan bijdragen aan de ontwikkeling van brede basisvaardigheden. Wij denken daar graag over mee en helpen om dit verder te versterken.