Gezinsaanpak en de bibliotheek

Wat is de gezinsaanpak?

De kern van de gezinsaanpak is het doorbreken van de cyclus van laaggeletterdheid. De gezinsaanpak zorgt ervoor dat ouders en verzorgers hun moeite met taal niet langer doorgeven aan hun kinderen. Daardoor worden de kansen voor een kind vergroot, op school en later in de maatschappij.

We weten dat de eerste 1.000 dagen cruciaal zijn in het leven van een kind, ook op het gebied van de taalontwikkeling. In de periode voor, tijdens en na de zwangerschap wordt de basis gelegd voor vaardigheden en vermogens voor een gezond (lichamelijk, mentaal, en sociaal-emotioneel) en kansrijk leven. Ouders en verzorgers zijn hierin een onmisbare schakel. Onderzoek toont aan dat ouders en verzorgers die hun kinderen regelmatig voorlezen en van jongs af veel met hen praten, daarmee een goede basis voor de taalontwikkeling van hun kinderen leggen. Maar niet voor elke ouder zijn deze activiteiten vanzelfsprekend. De gezinsaanpak richt zich daarom op het ondersteunen van gezinnen waarin de ouders en verzorgers moeite hebben om een taalrijke thuisomgeving te bieden.

Gezinsaanpak en de bibliotheek

Bibliotheken hebben veel in huis om op het vlak van de gezinsaanpak een sterke rol te pakken. De precieze omvang en invulling van de rol zal per bibliotheek verschillen en afhangen van de keuzes en mogelijkheden van de eigen organisatie, het lokale netwerk en de relatie met de gemeente. De term gezinsaanpak suggereert dat er één aanpak is. De praktijk leert dat elke aanpak verschillend is door de lokale context en dat het vooral een kwestie is van verbinden wat er intern en extern al op dit gebied gebeurt. De gezinsaanpak is een organisatievraagstuk. Je hebt inzet nodig op strategisch, tactisch én operationeel niveau. Het is van belang die niveaus met elkaar te verbinden.

Aan de slag met de Wegwijzer Gezinsaanpak

Bibliotheken zetten de gezinsaanpak steeds vaker in om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken. Probiblio ontwikkelde de Wegwijzer Gezinsaanpak voor bibliotheken die (willen) werken met de gezinsaanpak. Het biedt inspiratie en houvast in het (denk)proces. Het document beschrijft een procesmatige aanpak waarbij praktische handvatten, tools en instrumenten worden aangeboden om een gedegen gezinsaanpak binnen en buiten de organisatie neer te zetten.

Leeswijzer

De Wegwijzer behandelt de thema’s Doelgroepgericht, Samenwerken – intern en extern, Programmering, Impactgericht werken, Leren en ontwikkelen en Profileren bibliotheek bij gemeentelijke gezinsaanpak. Deze thema’s zijn de onmisbare schakels in het gehele proces van de gezinsaanpak. Binnen elk thema doorloop je vier fases: de oriëntatie-, creatie-, implementatie- en evaluatiefase en vind je de daarbij behorende informatie en tools. De Wegwijzer is continu in ontwikkeling. We voegen thema’s toe of werken thema’s verder uit als daar behoefte aan is.

Impactgericht werken

Met de gezinsaanpak creëren we maatschappelijke waarde. Maar hoe breng je deze impact, de verandering die je teweeg brengt, in kaart? Impact centraal stellen helpt bij het stellen van scherpe en haalbare doelen, het maken van keuzes en het motiveren en onderbouwen van activiteiten. Je kunt zo ook gemakkelijker de impact van je activiteiten zichtbaar maken en leren van wat je wel en niet bereikt hebt. Probiblio ondersteunt bij het aantonen van maatschappelijke waarde.

• Maak gebruik van de Theory of Change over gezinsaanpak in de publicatie ‘van KPI tot Effect: impactgericht werken’.
• Gebruik het hoofdstuk ‘Impactgericht werken’ in de Wegwijzer Gezinsaanpak (vanaf p.22).
• Benut het Literatuuroverzicht gezinsaanpak geletterdheid van Rijnbrink met daarin de effecten van gezinsaanpak die in literatuurbronnen te vinden zijn.