Doelgroepgericht denken in de bibliotheek: een uitdaging met grote voordelen

Bij doelgroepgericht denken richt de bibliotheek zich ten eerste op het begrijpen van de specifieke doelgroepen. Een doelgroep bestaat uit mensen met gemeenschappelijke kenmerken, zoals demografie, gedrag, interesses of behoeften. Ten tweede om te bepalen op welke doelgroepen je wilt focussen. Dit komt voort vanuit de missie, visie en organisatiedoelen. Tot slot verdiep je je in die doelgroepen en maak je keuzes over hoe en waarmee je de doelgroep wilt benaderen. Bijvoorbeeld wat voor aanbod, welke manier van collectie presenteren in de bibliotheek en welke communicatiemiddelen je inzet.

Aafje Lem, directeur Bibliotheek Hoorn, licht toe: “In onze strategische koers hebben we duidelijk een keuze gemaakt in focusdoelgroepen, waarbij we onze dienstverlening richten op (leden van) gezinnen die wel wat hulp kunnen gebruiken: laag (taal)vaardige gezinnen én individuen met een deficiëntie op het gebied van lezen-taal-digitaal. Uit de segmentatietool Mosaic hebben we interesses, behoeften en gedrag van onze focusdoelgroepen gebruikt voor het maken van keuzes in bijvoorbeeld het marketingplan en programmeringplan.”

Blijf de mensen zien

Het gaat weleens mis als de mensen uit de doelgroep als iets abstracts worden beschouwd, die alles overnemen wat aan hen wordt verteld. We weten tenslotte toch alles over deze doelgroep? Maar dat is natuurlijk niet zo. Het blijven mensen en mensen zijn niet te voorspellen. Zorg daarom dat je een balans vindt tussen het definiëren van de doelgroep, en de doelgroep blijft zien als individuen met unieke behoeften en eigenschappen. Als je daar rekening mee houdt én je je verplaatst in de doelgroep, maak je weloverwogen keuzes en levert het echt wat op voor jouw bibliotheek.

Tip: Verplaats je in de doelgroep, in plaats van voor hen te denken. Word onderdeel van de doelgroep, zoek de verbinding en interactie. Denk aan co-creatie met kinderen of community library voor aansluiting bij de lokale gemeenschap.

De voordelen

Doelgroepgericht denken en werken heeft vele voordelen voor de organisatie als je het op alle fronten toepast. Van de frontoffice tot aan programmaring, van de website tot aan de collectie.

• Efficiënter gebruik van middelen: door gericht te investeren in aanbod, collecties, programma’s en marketing- en communicatiemiddelen die aansluiten op jouw focusdoelgroepen werk je efficiënter en bespaar je kosten. Hoe meer focus je aanbrengt, hoe relevanter je bent en hoe efficiënter je inspanningen zullen zijn.
  Louise van Arkel en Jolanda Nadorp van Bibliotheek Westland lichten toe: “In het marketingplan staan de doelgroepen waarop wij ons focussen. Hierdoor kunnen we goed onderbouwen waarom je keuzes maakt. Soms lijkt het promoten van een nieuwtje heel urgent op de afdeling, maar kun je aan de hand van het marketingplan onderbouwen waarom andere promoties urgenter zijn. Bijvoorbeeld omdat je hebt vastgelegd dat je als bibliotheek een specifieke doelgroep wil aanspreken.”
• Verhoogde betrokkenheid: doelgroepgericht denken stelt de bibliotheek in staat om programma’s en activiteiten te organiseren die aansluiten bij de interesses en behoeften van jouw doelgroepen. De betrokkenheid en deelname wordt vergroot.
  Neem als voorbeeld mensen die moeite hebben met de basisvaardigheden. Het vraagt om een specifieke aanpak waarbij je de doelgroep goed moet begrijpen. Neem contact op met educatie voor advies over basisvaardigheden en doelgroepen.
• Verbeterde klanttevredenheid: als je de behoeften en voorkeuren van jouw doelgroepen begrijpt en passende service aanbiedt, leidt dat tot een hogere klanttevredenheid en loyaliteit.
  Met BiebPanel kun je de klanttevredenheid meten én krijg je met leden- en bezoekersonderzoeken nog meer inzicht in je doelgroep.
• Verbeterde collectie aanbod: door te begrijpen welke thema’s en materialen populair zijn bij jouw doelgroepen, kan de bibliotheek haar collectie hier beter op afstemmen. Dit zorgt ervoor dat de bibliotheek aantrekkelijker wordt. Als collectiespecialisten en marketeers samenwerken wordt de collectie nog gerichter aangeschaft, gepresenteerd en gepromoot.

Tot slot

Vergeet niet te monitoren en te evalueren. Het geeft je weer nieuwe inzichten om de doelgroep nog beter te bedienen. Én deel de ervaringen met je collega’s. Zo blijft het een continu proces in de hele organisatie. Waardoor je uiteindelijk meer bezoekers en/of leden aantrekt en betrokken, tevreden en loyale klanten krijgt.