Hoe bereik je jongeren op het gebied van (beperkte) basisvaardigheden?

Tijdens het werkatelier bespraken we de nieuwste updates uit het veld, zoals de publicatie ‘Jongeren en (beperkte) basisvaardigheden’, maar ook zogenaamde ‘best practices’, interviews en blogs. Daarnaast werden tips gegeven én uitgewisseld om jongeren beter te bereiken. De deelnemers gingen aan de gang met een opzet voor een plan van aanpak voor hun eigen bibliotheek: hoe kan jouw bibliotheek jongeren (nog) beter bereiken? 

Inzichten en tips   

Op 6 november 2023 zijn de bevindingen en ervaringen naar aanleiding van het plan van aanpak besproken in een online terugkommoment. Hieronder lees je de belangrijkste en meest verhelderende inzichten en tips van jouw collega-bibliotheken:

• Concrete plannen zijn goed en nuttig wanneer je aan de slag gaat met dit thema, maar vergis je niet in je ambities. Het hangt van veel aspecten af of jouw plannen gaan lukken én op welk termijn. Hoe goed jouw plan van aanpak ook is opgezet – met marges en randvoorwaarden – soms halen tijd, geld en bemensing je gewoon in. Pas dan op tijd de koers aan.  
• De fundering is het belangrijkste: het samenbrengen en motiveren van collega’s is essentieel voor een goede basis voor toekomstige activiteiten rondom jongeren. Zet bijvoorbeeld een werkgroep op met collega’s, overleg op regelmatige basis en houd deze overleggen ook integraal. Start met nadenken over de benodigdheden zoals: welke potjes geld zijn er? Wat is er verder nodig aan kennis of externe partijen?  
• Ga er niet vanuit dat interessante partners in jouw gemeente al af weten van de taken die de bibliotheek op zich neemt. Een voorbeeld hiervan is Jongerenwerk: in lang niet elke gemeente blijkt deze organisatie op de hoogte te zijn van de kansen die de bibliotheek biedt qua samenwerking en kennis rondom het bereiken van jongeren (met beperkte basisvaardigheden). Deze partijen kunnen blij verrast zijn wanneer jouw bibliotheek zich meldt voor samenwerking.  
• Bundel de krachten: de expertise van de bibliotheek kan goed gebruikt worden door een organisatie zoals Jongerenwerk. Een voorbeeld hiervan is het integraal opzetten van een training ‘herkennen en doorverwijzen van jongeren’ die potentieel laaggeletterd zijn.  
• Zorg tijdens het presenteren van jouw aanbod op een Jongerenfestival dat je met niet te veel collega’s rondloopt: het heeft duidelijk de voorkeur dat de medewerkers op een festival niet veel ouder zijn dan de beoogde bezoekers, namelijk de jongeren. De ervaring leert dat je als bibliotheek-collega dan daadwerkelijk genegeerd kan worden door de doelgroep. Wanneer een bibliotheek collega van ongeveer dezelfde leeftijd is, dan haalt dat wederom de autoriteit weg en ben je benaderbaar.  
• Onthoud deze algemene tip: Je wilt als jongere niet gewezen worden op wat je vooral allemaal niet doet.  
• Kijk ook naar ontwerpbureaus in jouw werkgebied: wellicht kan een samenwerking ervoor zorgen dat een mooie vormgeving ontstaat rondom het presenteren van belangrijke life-events van jongeren. Hetzelfde geld voor marketing- en communicatiebureaus in jouw werkgebied. Een frisse, objectieve blik – eventueel alleen ter advisering – kan veel goeds doen!  
• Werk met focusgroepen: zet focusgroepen op om te peilen wat jongeren nou écht zelf zouden willen en/of nodig hebben. Deze jongeren kan je bijvoorbeeld werven bij al bestaande programmering de bibliotheek (zoals bezoekers van Manga-activiteiten). 

Maak gebruik van themaweken of pop-up punt

Je kunt ook gebruikmaken van themaweken, zoals de Week van Lezen en Schrijven, om jongeren te attenderen op het bestaan van het IDO. Of je kunt op scholen een IDO pop-up punt opzetten. Denk hierbij aan de volgende zaken: 

• Zorg voor een goede zichtbaarheid. Een bordje ‘IDO’ of te weinig aankleding trekt niet genoeg aandacht. Daarnaast is een bij de balie goed leesbare uitleg over het IDO noodzakelijk.   
• Bedenk dat jongeren op school te maken hebben met lesuren of pauzes waarin ze liever naar de supermarkt lopen voor een broodje, dan dat ze zelf moeten ontdekken wat het IDO betekent.  
• –Laat de school deze actie opnemen in de programmering zodat het breed onder de aandacht komt. Docenten kunnen ook aandacht vragen voor het IDO-punt aan het einde van de les.  
• Laat de balie bemannen door een jongere van dezelfde leeftijd als de scholieren. Dat trekt de aandacht en haalt de autoriteit meteen weg.  
• De timing van de actie is belangrijk: gebruik een landelijk speciale datum of week – of een speciale gebeurtenis in jouw gemeente – om jouw aanbod te presenteren.  
• De kracht van herhaling en het aanscherpen van onder andere bovenstaande randvoorwaarden, verhogen de kans van slagen.  

Met speciale dank voor de tips en inzichten aan: Bibliotheek Zuid-Kennemerland en Bibliotheek AanZet.