Hoe interessant is TikTok voor bibliotheken?

Wat is TikTok en voor wie is het?

TikTok is een gratis app waarop gebruikers video’s van 3 tot 60 seconden kunnen delen en van elkaar kunnen bekijken. TikTok bestaat sinds 2017 en is onderdeel van ByteDance, een Chinees techbedrijf. Het bestaat dus al een tijdje, maar vanaf 2020 heeft het een enorme groei doorgemaakt in Nederland. Momenteel zijn er 4,6 miljoen Nederlandse gebruikers en die zitten gemiddeld 57 minuten per keer op TikTok. TikTok is ooit ontstaan als platform waarop je korte (grappige) dans-, zing- of playbackvideo’s kunt delen, maar inmiddels wordt het ook steeds meer gebruikt door bedrijven of merken om kennis, inspiratie of adviezen te delen.

Waarom is het zo populair?

Doordat het bij TikTok gaat om het posten van korte video’s, is het een lekker snel platform. Perfect voor jongeren en mensen die snel content tot zich willen nemen. Gebruikers kunnen dus in korte tijd veel verschillende video’s bekijken. Ook al zijn er veel TikTok-trends, dansjes en challenges, iedere video is uniek. Het is veelzijdig en ‘gewoon’. Veel mensen vinden dat je op TikTok veel beter het echte normale leven kunt laten zien, in tegenstelling tot Instagram en Facebook.

De voordelen:

• Het bereiken van een jongere doelgroep: het grootste deel van de TikTok-gebruikers bestaat uit jongeren. In het begin was het met name populair onder kinderen. Inmiddels neemt ook het gebruik onder twintigers en dertigers flink toe zoals je in onderstaande tabel kunt zien (Newcom, 2021). Het is dus een goed middel om het jongere publiek te bereiken.

Afbeelding: Tabel onderzoek Newcom, 2021

• Snel een hoog bereik genereren: op TikTok is het makkelijker om veel bereik te genereren zonder veel volgers, dan op Instagram of op Facebook. Het slimme algoritme zorgt ervoor dat de gebruiker vooral video’s ziet waarvan de kans groot is dat hij/zij ze ook daadwerkelijk leuk vindt. Kijk of like je dus vooral filmpjes over katten, dan is de kans groot dat TikTok op jouw For You page (een soort tijdlijn) meer van dit soort filmpjes laat zien. Iemand hoeft jou als bibliotheek dus niet te volgen om je video’s te zien. Daarnaast staat TikTok nog redelijk in de kinderschoenen, dus er is nog niet veel concurrentie van anderen bedrijven of merken.
• Iedereen kan TikTok content maken: content voor TikTok is gemakkelijk te produceren en doordat deze niet van hoge kwaliteit hoeft te zijn kun je steeds nieuwe dingen proberen. De app beschikt ook over genoeg leuke creatieve functies. Zo kun je effecten, muziek of teksten toevoegen aan je filmpje en kun je een duet met iemand zingen.
• De mogelijkheid om het ‘gezicht’ achter jouw bedrijf te laten zien: vanwege de inzet van video leent het medium zich er goed voor om de personen achter de bibliotheek te laten zien. Hierdoor bouw je een band op met jouw doelgroep en is de kans groter dat je nieuwe leden aantrekt.

De nadelen:

• Kost veel tijd: Op TikTok wil je opvallen, zeker als je een hoog bereik wil generen. Een originele, goed uitgedachte video kan zomaar een paar uur duren om uit te denken, op te nemen en te bewerken. Wat dat betreft kost het een stuk minder tijd om een post voor Facebook of Instagram te maken. Het fijne aan TikTok is dan wel weer dan een video er niet gelikt uit hoeft te zien!
• Ook kinderen onder de 13 jaar: Hoewel TikTok officieel voor kinderen vanaf 13 jaar is, laten jongere kinderen zich niet tegenhouden om de app alsnog te gebruiken. TikTok zegt accounts van jongere kinderen te verwijderen, maar dat is natuurlijk moeilijk te controleren. Er kunnen dus altijd kinderen onder de 13 jaar meekijken; het is van belang om daar rekening mee te houden.
• Privacy en beveiliging laten te wensen over: De app is al meerdere keren negatief in het nieuws geweest vanwege de privacy-instellingen en de beveiliging van gegevens. Zo staan de privacy-instellingen standaard op openbaar voor volwassenen (voor kinderen verschilt het per leeftijd) en kan iedereen op jouw filmpjes reageren en deze zelfs downloaden en opslaan. Ook ging het gerucht dat gebruikersinformatie wordt gedeeld met de Chinese overheid. Dit kan mensen tegenhouden om gebruik te maken van TikTok.

Een voorbeeld uit de cultuursector: Rijksmuseum

Het Rijksmuseum maakt al veel gebruik van TikTok en heeft inmiddels 82,4k volgers. Het Rijksmuseum heeft het afgelopen jaar veel geëxperimenteerd met het maken van content. De filmpjes met het meeste bereik zijn challenges waarbij medewerkers vertellen over een kunstwerk, inzoomen op details van een schilderij en daar kennis over delen en de kunstwerken uitleggen. Wat voor hen dus goed werkt is om gezichten van het Rijksmuseum te laten zien, kennis te delen die ze in huis hebben en unieke beelden te laten zien. Zie hierbij twee voorbeelden:

Nog meer inspiratie

Ook de bibliotheek van Calgary (Calgary Library) laat op hun TikTok-account veel van haar medewerkers en vrijwilligers zien en maakt grappige filmpjes met betrekking tot boeken en geeft informatie over de mogelijkheden van de bibliotheek. Ze zitten nu op ruim 5k volgers.

Ook het Rode Kruis doet het goed met 75,5k volgers. Ze blijven dicht bij hun missie door content te delen over bijvoorbeeld EHBO (‘Wat te doen bij een bloedneus?’), maar ze doen dit op een luchtige en grappige manier (‘Kun jij de pinguïn ook zo goed nadoen? Dan glijd je minder snel uit!’).

Na Bookstagram en BookTube is er nu ook BookTok. De leden van deze community of boekenclub op TikTok maakt onder de hashtag #BookTok video’s over van alles wat met boeken te maken heeft: boeken die worden aanbevolen, reacties op nagelbijtende of tranentrekkende momenten van boeken of de fijnste leesplekken. De video’s hebben vaak een theatrale insteek. De hashtag #BookTok is inmiddels meer dan 5,8 miljard keer bekeken en voor sommige auteurs is hun boekverkoop flink toegenomen (ook van boeken die al tientallen jaren oud zijn!).

In onderstaande compilatie vind je een aantal voorbeelden van BookTokkers. In ieder geval genoeg inspiratie die je als bibliotheek kunt gebruiken!

Op zoek naar meer TikTok inspiratie? Houd het TikTok-account van de Efteling, Royal Opera House en Moco Museum in de gaten.

De conclusie: met TikTok bereik je jongeren

Steeds meer merken en organisaties maken gebruik van TikTok om een jongere doelgroep te bereiken. Dus richt jij je vanuit de contentstrategie van jouw bibliotheek op een jonge doelgroep? Dan vinden wij dat je niet meer kunt achterblijven en TikTok kan toevoegen aan je social media middelenmix. Maar een goede en originele TikTok-video maken kost tijd en aandacht, dus investeer hier dan ook in. Als je besluit met TikTok aan de slag te gaan, maak dan in ieder geval gebruik van de volgende tips:

• Doel en doelgroep bepalen: Kies heel bewust welke doelgroep(en) je wil bereiken en met welk doel. Op basis daarvan kun je bepalen wat voor video’s je maakt. Je kunt op TikTok, net zoals bij ieder ander social mediakanaal, nooit iedereen bereiken.
• Neem een creators account: Met een creators-account krijg je toegang tot uitgebreide statistieken, zoals aantal videoviews, volgers, profielweergaven, jouw meest trending video’s en inzicht in jouw volgers, qua geslacht en locatie. Je kunt deze informatie gebruiken bij het afstemmen van de content op jouw doelgroep(en).
• Wees authentiek, maar doe wat bij je past: Maak je content authentiek, denk out-of-the-box en val op. Zo is de kans groot dat je veel bereik krijgt. Belangrijk is wel dat je doet wat bij je past (schoenmaker blijf bij je leest). Ga na of dansjes en grappige challenges bij jouw bibliotheek passen. Rijksmuseum scoorde uiteindelijk niet met dansjes, maar met hun kennis over schilderijen.
• Deel relevante kennis: Zoals al eerder genoemd: TikTok bestaat niet meer alleen uit video’s met dansjes en muziek. Mensen willen graag leren, dus deel relevante kennis en geef inspiratie en advies. Licht bijvoorbeeld een recent bekend boek uit je collectie toe, geef een kijkje achter de schermen van jouw bibliotheek, laat een vrijwilliger of schrijver aan het woord of licht een tipje van de sluier op van die cursus persoonlijke ontwikkeling. Houd het wel speels en luchtig!
• Gebruik hashtags: Ook op TikTok maak je gebruik van hashtags om je bereik te vergroten. Je hebt op TikTok niet veel ruimte voor een uitgebreide tekst, waardoor hashtags ook direct in beeld komen. Met de juiste hashtags kom je makkelijker op de For You page van gebruikers terecht. #BookTok zou natuurlijk een interessante hashtag kunnen zijn. Op de ‘ontdekken-pagina’ vind je alle trending hashtags.
• Adverteren & influencers: Op TikTok zijn inmiddels genoeg mogelijkheden om (betaalbaar) te adverteren, dus maak hier bij extra belangrijke content gebruik van. Daarnaast zijn er veel influencers te vinden op TikTok waar je een samenwerking mee aan kunt gaan. Dit kan veel bereik opleveren, dus het kan de investering absoluut waard zijn. Het is natuurlijk wel van belang dat zo’n influencer enige aansluiting bij de bibliotheek heeft, anders kun je je geloofwaardigheid verliezen.
• Beter goed gejat dan slecht bedacht: Volg andere bedrijven en organisaties om inspiratie op te doen. Op TikTok is het juist geoorloofd om dingen van elkaar te kopiëren. Máár zorg er wel voor dat je er je eigen twist aan geeft.
• Testen, testen, testen: Neem de tijd om je TikTok-account op te zetten en om de video’s te maken. Experimenteer met verschillende content en geef niet direct op als een video weinig bereik heeft. Een video kan soms pas een aantal maanden later voor een hoop views zorgen, kijk dus niet alleen naar de directe resultaten. Het is vooral een kwestie van uitproberen wat wel en wat niet werkt.

Verder zijn er veel tutorials te vinden op internet over hoe je een filmpje maakt voor TikTok, zoals deze van Frankwatching.