Inzicht in emoties met de emotienetwerkmethode

Kijk bijvoorbeeld eens naar een discussie over het gebruik van sociale media door kinderen. Een onderwerp waar de meningen flink over kunnen verschillen en waar je verhitte discussies over kunt voeren. Een onderwerp waar je in de bibliotheek, of tijdens ouderavonden goed mee uit de voeten moet kunnen. Dan is het goed om te beginnen met een inventarisatie van de emoties die er leven. Niet om consensus te bereiken, maar om inzicht te krijgen. Een manier om de deelnemers aan een discussie te horen en het begrip te kweken dat gevoelens anders kunnen zijn.

De methode in het kort

De methode is verdeeld in verschillende fases en maakt gebruik van een matrix. Op de x-as staat links “onprettig” en rechts “prettig” en op de Y-as staat bovenin “intens” en onderop “mild”. In de eerste ronde van het gesprek plot iedereen zijn emotie in de matrix. Vervolgens lichten de deelnemers hun keuze/emotie toe. In de tweede ronde plotten de deelnemers opnieuw hun emotie n.a.v. de toelichting die ze gehoord hebben van de ander. Je kan verschuiven, maar het hoeft niet.

In de derde ronde wordt er kennis aan de discussie toegevoegd. Bijvoorbeeld door krantenartikel voor te lezen of een filmpje te bekijken. Deze informatie kan je gevoel veranderen en dus plot je die weer in de matrix. In de laatste ronde voegen de deelnemers de stem toe van de persoon (of object) die niet aanwezig is. Tijdens de ouderavond zou dat bijvoorbeeld het kind kunnen zijn, of de bedenker/eigenaar van Tiktok. Hoe zou hij/zij/het over het onderwerp denken. En ook na deze ronde wordt voor het laatst de emotie geplot.

Door de punten te verbinden zie je een ontwikkeling in de emoties naar aanleiding van hetgeen de deelnemers voelen en gehoord hebben.

Peerke Donders

De methode wordt al toegepast bij discussies rond omstreden standbeelden. Zo’n project werd door de Bibliotheek Midden-Brabant gedaan in Tilburg. Daar staat het beeld van Peerke Donders, een missionaris die actief was in de leprozenkolonies van Suriname. Naast hem zit een geknielde zwarte man en Peerke heeft zijn hand op het hoofd van de man. Maar wie is die knielende man en wat is zijn verhaal?

In de LocHal werd een serie bijeenkomsten georganiseerd die allemaal op een andere manier het beeld belichten. Vooraf werd met de emotienetwerkenmethode inzichtelijk gemaakt hoe de deelnemers tegen het beeld aankeken en welke emoties er leefden. Uiteindelijk was het doel van het programma om het verhaal van de knielende man onder woorden te brengen en het begeleidende bordje bij het beeld te voorzien van een inclusiever verhaal.

Hulpmiddel

De Koninklijke Bibliotheek gaat de methode aanbieden in hun leerlandschap Digitaal Burgerschap. Juist omdat het als programmamaker een prachtig hulpmiddel is om in te zetten in je programmering.