Jongerenvloer bij de Westfriese Bibliotheken: ‘Dit is mijn nieuwe favoriete plek!’

Het startte met een oproep van Probiblio: doe mee met onze pilot en maak van jouw bibliotheek een aantrekkelijke plek voor jongeren. Jongeren lezen steeds minder, met minder plezier, terwijl er veel (wetenschappelijke) kennis te vinden is over hoe leesmotivatie bij jongeren verbetert. Er is toenemende aandacht voor de wereld van jongeren en wat zij in de bibliotheek zoeken, via passende programmering verwelkomen bibliotheken meer jongeren, en ook laten jongeren zelf meer van zich horen, via BookTok bijvoorbeeld.

Make-over voor jongerenvloer

Lisa Croese, programmamaker bij de Westfriese Bibliotheken: ‘Na onze vernieuwde aanpak voor klassenbezoeken, zagen we scholieren al dezelfde dag terugkomen en lid worden. Maar er is meer nodig om de interesse vast te houden: een goed ingerichte omgeving die uitnodigt om de bibliotheek te gebruiken zoals deze bedoeld is (dus niet slechts een hangplek), een programmering die aansluit bij deze doelgroep en een collectie die ze uitnodigt om weer plezier te krijgen in het lezen en informeel leren. Samen met adviseurs van Probiblio is dit proces in een stroomversnelling gekomen.’

Klankbordsessies en jongerenoverleg

Samen met een brede vertegenwoordiging van medewerkers uit de teams educatie, communicatie, collectie en front-office zijn deze goede voorbeelden met de inrichting van de bibliotheek vergeleken. Deze inventarisatie werd gecombineerd met een wensenlijst van jongeren zelf. Lisa Croese: ‘We hebben vlak voor deze pilot al klankbordsessies gehouden, waaruit bleek dat jongeren vinden dat we al aanbod hebben waar ze graag meer gebruik van maken en dat ze ook kansen zien om een aantrekkelijkere plek voor ze te worden met een programmering die aansluit bij hun leefwereld.’ De uiteindelijke plannen werden vervolgens getoetst bij jongeren, als onderdeel van groepsbezoeken door scholieren, en door jongeren aan te spreken in de bibliotheek.

Gedurende het proces zijn we zowel met jongeren als met professionals die veel met jongeren te maken hebben in gesprek gegaan over hoe de bibliotheek jongeren kan bereiken en de mogelijkheden voor jongeren. De vestiging deelt het pand met Ons Stede Broec, de organisatie voor jongerenwerk in de gemeente. We namen de jongerenwerkers mee in de totstandkoming van de jongerenvloer.

Mede mogelijk gemaakt door jongeren zelf

Leerlingen van de praktijkschool hielpen mee met klusjes zoals schilderen en montage, maar ook het selecteren en herplaatsen van de collectie en het inrichten van displays. Lisa: ‘In de aanloop naar de opening van de jongerenvloer kwamen School-maatjes op bezoek in de bibliotheek. School-maatjes is een initiatief vanuit jongerenwerk voor VO-leerlingen die wat meer sociale interactie kunnen gebruiken. Zij hebben met ons posters gemaakt voor de opening.’

Onder jongeren vind je ook echte boekenwurmen: de mensen die wekelijks nieuwe boeken komen halen, die nieuwe titels kunnen aandragen en die graag een ambassadeursrol kunnen spelen voor lezen en de bibliotheek. Ook deze jongeren kregen een rol, zoals in het onderstaande filmpje goed is te zien.

Betrokken personen uit het netwerk aan het woord:

Zeker doen: relevante thema’s en frontale presentatie

• Boekenkasten op thema, gebaseerd op leesclubbing, inclusief nieuwe iconen (De Wereld is van Iedereen, BookTok loves it, Het kan altijd erger)
• Toevoegen van de categorie ‘Beter worden’ met titels over mentale gezondheid, geld, maatschappij, liefde en sport, je kunt leesplezier namelijk ook uit non-fictie halen
• Flexibele displaytafels, en boeken op de plekken waar jongeren zijn, dus ook zichtbaar bij de chill-plekken en hangstoelen
• Schuine displays in de kasten met frontale presentatie van aansprekende covers
• Re-styling en herinrichting van de ruimte, inclusief nieuwe meubels en accessoires en een wandvullende in het oog springende illustratie
• Betere indeling van de ruimte voor studeren, lezen en chillen zodat de ruimte beter benut wordt
• Saneren van de collectie, afschrijven van titels, aankoop van nieuwe titels (waaronder populair op BookTok)
• Tips om een geschikt boek te zoeken en links naar leesniveautest

Tips van Lisa Croese, programmeur Westfriese Bibliotheek

• Ga op zoek naar ambassadeurs voor je jongerenvloer, zowel intern als extern. Zoek niet ver: de collega die open staat voor nieuwe ideeën, de docent waar je mee samenwerkt of een vaste bezoeker van je bibliotheek.
• Doe het! Begin ergens in de bibliotheek. Al is het klein. Spreek intern af dat daar de regels gelden van de jongerenvloer, zodat je ruimte creëert om te experimenteren.
• Heb een lange adem en ga waar de energie zit.

Tips van Geert-Jan Davelaar, adviseur educatie Probiblio

• Ga projectmatig te werk, stel een doel, maak een planning en werk met een divers en enthousiast team uit verschillende afdelingen, van minimaal front-office, educatie, collectie en communicatie.
• Het aanpassen en inrichten van een jongerenvloer is de eerste stap, daarna begint het werk pas. Stel een jongerenoverleg in en zorg voor voldoende draagvlak voor deze nieuwe doelgroep in de bibliotheek.
• Zorg voor tijd voor reflectie en evaluatie en zie de inrichting van je bibliotheek als een continu verbeterproces.
• Betrek jongeren zelf via een focusgroep of jongerenpanel, werk hierbij samen met het onderwijs.

Tips van David Rozema, collectieadviseur Probiblio

• Durf keuzes te maken in je collectie. Er is geen perfecte indeling, als je samen met je doelgroep verandering wil doorvoeren, waarom niet?
• Ga eens door de volwassenencollectie met de blik van een jongere, en bedenk je welke boeken zij misschien ook wel zouden willen lezen; kijk dus verder dan de C en D-boeken
• Zorg dat de front-officemedewerkers weten welke materialen passen bij deze doelgroep, en dat ze elkaar hierover op de hoogte kunnen houden.
• Vaak begint collectioneren met saneren. Durf te wieden. Is het boek 6 jaar oud maar ziet het er nog heel goed uit? Dan is dat waarschijnlijk omdat het maar weinig jongeren aanspreekt!

Jongerenvloer, en nu?

‘Dit is mijn nieuwe favoriete plek’! vertelde een vaste bezoeker van de bibliotheek. Na de herinrichting heeft de bibliotheek een herkenbare en laagdrempelige plek waar jongeren hun huiswerk kunnen maken, elkaar kunnen ontmoeten, deel kunnen nemen aan activiteiten (of deze zelf organiseren), kunnen ‘chillen’ – maar die ook een stiekeme motivatie vormt om toch dat ene BookTok boek of die ene graphic novel op te pakken.

De pilot is succesvol afgerond, maar het werk begint nu pas. Vervolgstappen die in de evaluatie van het project zijn benoemd gaan onder andere over het starten van programmering voor en door jongeren, de bestaande samenwerking met het onderwijs intensiveren, extra aandacht voor de Young Adult-collectie in het collectieplan en hernieuwde aandacht voor afspraken en werkprocessen rondom het gastvrij ontvangen van verschillende doelgroep, waaronder jongeren die niet alleen voor lezen en leren, maar ook voor games en ontmoetingen de bibliotheek gebruiken.

Meer weten?

Luister de podcast over de jongerenvloer van What The Bieb?!

Lees ook:

• 5 tips voor het inrichten van je bibliotheek
• Neem keuzestress weg bij jongeren: 6 tips

Bekijk ook dit promofilmpje jongerenvloer Westfriese Bibliotheken voor jongeren: