Meertalige collecties: bezint eer ge begint!

Blog Basisvaardigheden Educatie

Gepubliceerd op 08 september 2021

Door Barbara van Walraven

Meertaligheid is een actueel onderwerp en veel bibliotheken willen aan de slag met meertalige collecties. Een goede ontwikkeling, maar ook een valkuil voor wie zich onvoldoende in het onderwerp verdiept. Ik zet de belangrijkste aandachtspunten op een rij en geef advies waar je op de lange termijn echt iets aan hebt.

Veel bibliotheken stellen mij de vraag of er een lijst is met jeugdboeken in andere talen. Deze vraag roept bij mij altijd veel andere vragen op. Waarom wil je meertalige jeugdboeken aanschaffen, met welk doel? Voor welke doelgroep en in welke taal? En is er structureel budget beschikbaar om de collectie bij te houden? Je bent er niet met een collectie alleen.

Eigenlijk is het aanschaffen van meertalige collecties een valkuil, in die zin dat bibliotheken bij het onderwerp meertaligheid meteen in de actiestand schieten. Ik wil al die bibliotheken toeroepen: ‘Bezint, eer ge begint!’

Want meertaligheid omvat veel meer, zoals ik ook al aangaf in mijn blog ‘Handvatten voor een Taalvriendelijke bibliotheek‘. Waar gaat het vaak mis?

Er is van tevoren geen onderzoek gedaan naar de doelgroep en de behoefte van die doelgroep, waardoor de boeken ongebruikt in de kast blijven staan.
Er blijkt onvoldoende aanbod te zijn om een complete jeugdcollectie op te zetten die voor elke leeftijd iets te bieden heeft. Gelukkig biedt de NBD de laatste tijd steeds vaker titels in andere talen aan.
Soms investeren bibliotheken in een collectie meertalige jeugdboeken, maar hebben ze geen budget om deze goed bij te houden. Daardoor is de collectie na een paar jaar verouderd en niet meer aantrekkelijk voor gebruik. Of er is slechts een beperkt budget beschikbaar, waardoor de collectie te klein is met te weinig titels en onvoldoende variatie.
Er worden geen activiteiten georganiseerd rondom de meertalige collectie, waardoor deze niet gaat leven bij de doelgroep.
En ‘last but not least’: als de frontofficemedewerkers niet meegenomen zijn in het verhaal rond meertaligheid, kunnen zij de klant niet goed op weg helpen.

Het gevolg? Een treurige plank met ongebruikte en op den duur verouderde boeken, die daar maar staan tot ze op een gegeven moment afgeschreven worden.

Daarom geef ik bibliotheken die daarom vragen altijd een lijst met jeugdboeken in verschillende talen, maar ook het volgende advies:

Laat een van de (voor)leesconsulenten de training Meertaligheid BoekStart of Meertaligheid bij de Bibliotheek op school volgen. Daar wordt meertaligheid in een breed perspectief geplaatst en leer je hoe je kinderen, ouders en leerkrachten kunt adviseren.
Lees de publicatie van Cubiss over de Taalvriendelijke bibliotheek goed door en maak een plan, waar meertalige collecties een onderdeel van zijn.
Probeer eerst eens in de praktijk een meertalige BoekToer-collectie uit in je bibliotheek. Zo kom je erachter of deze ook echt gebruikt wordt, voor je overgaat tot het aanschaffen van een eigen collectie.

Het is dus raadzaam eerst na te denken over het geheel, voor je tot aanschaffen van een collectie over gaat. Want een meertalige collectie is geen doel op zich, maar een middel om iets te bereiken.