Praktische tips en inspiratie van de Tour Burgerschap en Maakplaatsen 

Welke inzichten hebben we tijdens de tour opgedaan, wat viel ons op en met welke concrete voorbeelden kunnen we direct aan de slag?  

Waarom Maakplaatsen en (digitaal) burgerschap?

We trapten af met een presentatie over de koppeling tussen Maakplaatsen en (digitaal) burgerschap. Jeroen de Boer (programmateam digitaal burgerschap) schreef al eens:

Door bewustwording rondom digitale vraagstukken, kritisch bewustzijn, co-creatie en aandacht voor een weerbare democratie te integreren, kunnen Maakplaatsen bijdragen aan het ontwikkelen van digitale vaardigheden en het stimuleren van actief burgerschap.

Maar hoe doe je dat dan precies? Dit hebben we met elkaar verkend door de 3 pijlers van digitaal burgerschap onder de activiteit van je Maakplaats te leggen zodat je van ‘vaardig’ de transfer kunt maken naar ‘actief’ burgerschap.

Een voorbeeld:

Thema: Kennismaken met robotica, domotica en AI in je Maakplaats. Digitaal burgerschap is ingedeeld in 5 thema’s.

Het advies is om bij elke activiteit in je Maakplaats het bewustwordingsgesprek aan te gaan. Wat betekent deze ontwikkeling? Waar is het een oplossing voor? Wat vind jij ervan? Op deze manier hebben Maakplaatsen het potentieel om een belangrijke rol te spelen bij het bevorderen van (digitaal) burgerschap.

SETUP  

Medialab SETUP gaf ons vervolgens een praktische en inspirerende workshop die je direct in je Maakplaats kunt inzetten, genoemd PROJECT DODO.

De workshop begon met een boeiende presentatie over wat SETUP noemt: ‘tech-solutionisme’. Deze term verwijst naar de neiging om complexe maatschappelijke problemen op te lossen door middel van technologische oplossingen. Dit gebeurt vaak zonder de onderliggende oorzaken of problemen aan te pakken. Dit komt voort uit de overtuiging dat technologie een snelle en efficiënte manier biedt om allerlei soorten uitdagingen te overwinnen, van milieuproblemen tot sociale kwesties. Maar dit hoeft niet altijd de beste oplossing te zijn.

Als casus gebruikte SETUP daarvoor de dodo. Wetenschappers proberen deze uitgestorven vogel middels gen-tech (genetische manipulatie) te herintroduceren in het wild. Maar stel dat dat lukt, wat gebeurt er dan als de dodo oog in oog komt te staan met de gevaren van de 21ste eeuw? Om de Dodo 21-century-proof te maken verzon SETUP de technologische oplossing van een high-tech exoskelet. Absurd natuurlijk, maar treffend voor de denkoefening om alle problemen op te lossen met technologie.

Vervolgens gingen we zelf aan de slag met het ‘oplossen’ van grote maatschappelijke kwesties middels zelfbedachte tech-oplossingen. We werden op weg geholpen door een fragment van Buurman en Buurman. Ze zijn berucht vanwege hun oplossingen die alles van kwaad tot erger maken. Je eigen fouten oplossen door een nog grotere puinhoop als oplossing te veroorzaken, aldus het Buurman & Buurman principe. Met post-its maakten we een kettingreactie van absurde oplossingen die het probleem alleen maar erger maakten.

Het doel van de workshop was het technologisch kritische denken te bevorderen met een absurdistische onderlegger. Het leverde een interessante discussie op. En het is een hilarische workshop die je zo in je eigen Maakplaats met kinderen kunt doen.

Reactie van een bibliotheekmedewerker: “ik zie dit helemaal voor mij om mee aan de slag te gaan, dit kan ik meteen inzetten”.

Stadslab Rotterdam

De dag werd afgesloten in het stadslab Rotterdam waar we ons verdiepten in de methode van het Didactisch Kompas, bedacht en begeleid door Manon Mostert. Zij heeft eerder bij één van onze kennisdelingen het didactisch kompas toegelicht, maar nu mochten we zelf ervaren wat de methode met je doet.

In één van de oefeningen moesten we om beurten aan elkaar uitleggen hoe een apparaat precies werkt. Een deelnemer begon, de volgende deelnemer legde het uit aan een deelnemer erna en zo voort. Met deze oefening zorg je voor eigenaarschap bij de deelnemers en zet je hen ‘aan’ om goed te luisteren en de vervolgstappen te onthouden. Een beetje zoals het doorgeefspelletje van vroeger waarbij een groep mensen in een kring elkaar iets door fluistert. De laatste mag hardop zeggen wat hij gehoord heeft. En dat is vaak een hele andere boodschap dan waar mee begonnen was. Het is een actieve luistermethode die ervoor mede voor zorgt dat leerlingen elkaar helpen.

De boodschap van Manon: maak fouten en experimenteer. Door open te zijn over de fouten die je hebt gemaakt, kunnen we een cultuur van experimenteren en leren bevorderen. En dat is een belangrijk onderdeel van innovatie en ontwikkeling. Die Buurman & Buurman zijn zo gek nog niet!

Tot slot

Het was een volle dag met veel informatie en ruimte om zelf te experimenteren. Ben je nieuwsgierig geworden naar het Didactisch Kompas of de workshop van SETUP dan hebben we een aantal interessante links voor je verzameld om verder te lezen. Heb je vragen, ideeën voor een volgende tour, of wil je graag iets anders kwijt? Weet ons dan te vinden!