Third place

Wat is een ’third place’?

Het begrip third place verwijst naar een derde sociale omgeving naast de meest gebruikelijke omgeving van thuis (‘first place’) en de werkplek (‘second place’). Voorbeelden van derde plaatsen zijn cafés, buurthuizen, sportscholen, boekwinkels, maakplaatsen, concertpodia, theaters, parken, stoepen en de openbare bibliotheek. Tijdens de COVID-periode zijn de eerste, tweede en in zekere zin ook de derde plek door elkaar gaan lopen. En wat te denken van de online space, is dat de vierde plek, of loopt dat overal doorheen ?

In zijn boek The Great Good Place (1989) stelt Ray Oldenburg dat derde plaatsen belangrijk zijn voor de maatschappij, de democratie en burgerbetrokkenheid. Het zijn ruimtes voor informele en vrije sociale interactie. ‘Je derde plaats is de plaats waar je je ontspant in het openbaar, waar je bekende gezichten tegenkomt en nieuwe kennissen maakt.’

Wat maakt een bibliotheek een ’third place’?

Een bibliotheek is sowieso een derde plek. Een bibliotheek kan natuurlijk keuzes maken over de nadruk die op de plek ligt. Een bibliotheek kan een onopvallende derde plek zijn. Maar het zijn van een derde plek kan ook het uitgangspunt zijn voor de hele inrichting, collectie en de programmering van de bibliotheek. Een groot podium op een centrale plek, of veel tafeltjes en stoelen, goede koffie? Allemaal manieren om een handreiking te doen naar bezoekers, en ze uit te nodigen op de plek te verblijven. Bibliotheken maken vervolgens keuzes over in hoeverre de bezoekers invloed uit kunnen oefenen op de plek, zowel qua inrichting als programmering.

Voorbeelden van bibliotheken als succesvolle third places

Community library en de third place

Communities kunnen op heel veel manieren vorm geven aan de derde plek en andersom. Communities kunnen actief uitgenodigd worden om de plek te maken. Denk aan een MeeMaakPodium of een maakplaats, of een andersoortige open ruimte waar de bibliotheek samen met de bezoekers vorm aan geeft. Kunnen bezoekers zelf de dingen ‘op hun plek’ zetten? Krijgen ze die vrijheid?

Aan de andere kant maakt de plek de betrokkenheid van communities mogelijk. Een bibliotheek die helemaal vol staat met boekenkasten is niet uitnodigend voor het publiek. Dat is een ruimte die geaccepteerd moet worden zoals die is. Een plek waar meubilair op wieltjes of rails staat, nodigt uit om te schuiven en de plek te gebruiken. Op die manier kunnen de derde plek en de communities die er komen wederzijds invloed hebben op elkaar.

Lees meer over onze dienstverlening voor Community libraries >

Aan de slag

Wil je jouw bibliotheek tot een plek maken die mensen, kennis en organisaties verbindt rondom actuele maatschappelijke thema’s? Het concept ‘Third place’ kan het antwoord zijn. In het Probiblio-project Third place werken adviseurs samen met bibliotheken dit verder uit en ontdekken we belangrijke bouwstenen om het tot een succes te maken.