Samen werken aan inclusieve zorg: de Bibliotheek Waterland en het Dijklander Ziekenhuis slaan de handen ineen 

Om te beginnen: hoe is de samenwerking met het Dijklander Ziekenhuis ontstaan?

Rita: “Een communicatiemedewerker van het ziekenhuis nam contact met ons op. Ze gaven aan dat zij de communicatie naar patiënten makkelijker willen maken. Niet alleen zodat patiënten de informatiefolders beter kunnen begrijpen, maar ook beter de weg kunnen vinden in het ziekenhuis. Elke woensdag hebben wij een NT1-klas in de bibliotheek. Aan de groep leggen wij soms brieven voor, bijvoorbeeld vanuit een gemeente of een ziekenhuis, met de vraag: ‘is deze brief te begrijpen?’. Daar begon het allemaal mee. Vervolgens vroeg het Dijklander Ziekenhuis of wij ook konden meehelpen aan het scholen van het personeel over mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Er ontstonden steeds meer ideeën en wij zijn samen om tafel gaan zitten om te bekijken wat wij gezamenlijk kunnen doen.” 

Welk idee hebben jullie als eerste samen opgepakt?

Rita: “De ziekenhuis-check, oftewel het lopen van een route in het ziekenhuis samen met de taalambassadeurs. Ria is taalambassadeur bij Stichting ABC en zit woensdag bij ons in de NT1-klas. Het Dijklander Ziekenhuis heeft meerdere locaties. Ria heeft de route bij de locatie in Purmerend gelopen. Taalambassadeurs Vincent en Hans (ook van Stichting ABC) hebben een route gelopen in Hoorn.” 

Ria, kun je ons meenemen in de route die je gelopen hebt in het Dijklander Ziekenhuis?

Ria: “Van 2 medewerkers van het Dijklander Ziekenhuis kreeg ik de opdracht om de weg naar de afdeling urologie te vinden. De 2 medewerkers en Rita liepen dan achter mij aan terwijl ik de route ging testen. Ik begon met zoeken ik liep tegen een bord aan met allemaal moeilijke woorden. Want ja, hoe schrijf je urologie? Ik pak normaal de eerste letter van het woord om te kijken of ik dit herken op een bord. Als je niet weet hoe je het schrijft, dan wordt het meteen nog lastiger. Naast al die moeilijke woorden, stonden er ook allemaal cijfers achter. Het was onduidelijk en wij waren eerst ook ergens anders terecht gekomen. Het duurde even voordat wij urologie hadden gevonden. Het bleek dat je je 2 keer moest aanmelden. Voor het bloedprikken stond er een informatiezuil waarbij je allemaal extra stappen moest bewandelen. Dan waren er bijvoorbeeld vragen zoals: Heb je een afspraak? Of wil je een nummertje trekken voor deel 1 of deel 2? Dan denk ik bij mijzelf: bij welk deel moet ik dan zijn? Je had wel een briefje meegekregen met de oproep om bloed te prikken, maar ik wist helemaal niks over die verschillende delen. Er stond wel een vrijwilliger bij de zuil, maar die moest ik echt om hulp vragen. Ik doe dat nu gewoon, maar als je moeite hebt met lezen en schrijven, vraag je niet zo snel om hulp. Laat de vrijwilligers of medewerkers actief mensen aanspreken om te vragen of zij hulp nodig hebben.” 

Hoe koppelden jullie de feedback terug aan het ziekenhuis?

Ria: “Tijdens het lopen van de route gaf ik meteen mijn reactie. Er liepen twee medewerkers van het ziekenhuis mee die alles opschreven wat ik zei. De andere medewerker keek hoe het aangepast zou kunnen worden. Ze schrokken wel echt van een paar punten!” 

Wat waren de punten die wel goed werkten?

Ria: “Het vinden van de apotheek was wel duidelijk. Naast het woord apotheek stond een herkenbaar plaatje. Duidelijke plaatjes helpen enorm als je moeite hebt met lezen en schrijven.” 

Rita: “Daarom willen ze ook meer met plaatjes werken in het foldermateriaal.” 

Ria: “Mijn dochter werkte ook voor een ziekenhuis in Amsterdam. Zij hertaalde de folder naar begrijpelijke taal. Als er een nieuwe folder ontwikkeld werd, mocht ik testen of het begrijpelijk was. Als ik het oké vond, werd het pas afgedrukt. Je bent van het begin tot het einde betrokken. Dat helpt!” 

Hoe hebben jullie de samenwerking voortgezet, na het lopen van de route?

Rita: “De zorg wordt ook steeds digitaler. Elk ziekenhuis en elke huisartsenpraktijk heeft een online omgeving en niet iedereen snapt hoe dit werkt. Het Dijklander Ziekenhuis heeft in de bibliotheek presentaties gegeven over het ziekenhuisportaal ‘Mijn Dijklander’ aan groepen anderstaligen en aan groepen mensen met Nederlands als moedertaal. Drie medewerkers van het Dijklander Ziekenhuis die dagelijks met de technische kant van de website werken, vertelden dan hoe het portaal werkt.” 

“Daarnaast werd er op 12 december 2024 een symposium gegeven vanuit het Dijklander Ziekenhuis voor medisch specialisten. Het ziekenhuis wilde graag dat Ria haar ervaring met de medisch specialisten kwam delen.” 

Ria: “Ik vertelde daar over mijn ervaring met het lopen van de route, maar ook hoe lastig het is als je moeite hebt met lezen en schrijven. Zeker in de zorg! Een huisarts heeft maar een paar minuten de tijd om je verhaal te horen. Je krijgt te veel informatie en soms snap je het niet. Je voelt die druk van te weinig tijd als patiënt ook en dan denk je ‘laat maar!’” 

Rita: “En dat geldt natuurlijk niet alleen voor mensen van wie Nederlands de moedertaal is, maar ook voor anderstaligen. Gelukkig zijn er organisaties zoals Pharos (Landelijk Expertisepunt Gezondheidsverschillen), die hier goed op inspringen.’” 

Hebben jullie nog een tip? Bijvoorbeeld voor ziekenhuizen of andere bibliotheken?

Ria: “Gebruik ervaringsdeskundigen! Verander de folders in makkelijke taal. Maar vooral: luister en geef tijd aan patiënten.” 

Rita: “Vind niet allemaal het wiel uit! Zoek als ziekenhuizen elkaar op en gebruik de expertise van Pharos. En voor ons als bibliotheken: de samenwerking met de zorg is mooi, zeker ook op digitaal gebied.