Voorbeelden van jongerenprogrammering

Bordspellen en D&D

In heel Nederland organiseren veel bibliotheken Dungeons & Dragons-bijeenkomsten (D&D), bijvoorbeeld De Boekenberg in Spijkenisse, Cultura in Ede, Bibliotheek Venlo en Stadkamer Zwolle. D&D leert jongeren sociale skills, het draagt bij aan hun verbeeldingskracht en kan eenzaamheid tegengaan.

Ook populair zijn de spellenavonden, denk aan schaakclubs en bordspellenavonden. Bibliotheek Venlo organiseerde jaren  ‘Bring your own boardgame (BYOB)’ waar jongeren en studenten in grote getalen op afkwamen. In combinatie met een hapje eten vooraf leerden jongeren nieuwe mensen kennen én kwamen ze erachter dat de bibliotheek nog veel meer te bieden heeft dan boeken. 

Gamen in de bibliotheek 

In de lijn der verwachting doen naast offline spellen online spellen het ook erg goed. In Stadskanaal in Groningen is er een gamecommunity. Elke maand creëren zij met hun online platform Bieblab livestreams over games waar jongeren zelf deel van uitmaken en kunnen proeven hoe het is om zelf in de spotlights te staan. Naast het bieden van een plek voor jongeren om te gamen leren jongeren, ouders, leerkrachten en welzijns professionals over allerlei aspecten rondom gaming. 

Internationaal gezien is de jongerenbibliotheek Tøyen in Oslo een voorloper. Deze bibliotheek is alleen toegankelijk voor 12- tot 15-jarigen en biedt ze een plek waar ze zich thuis kunnen voelen. Deze bibliotheek geeft ze een kans om aan hun ouders en broers of zussen te ontsnappen, ongeacht hun inkomen of achtergrond. De bibliotheek is 7 dagen per week geopend en er wordt ook volop gegamet in de permanente gamehoek.

Leesbevordering en -plezier 

Noord-Oost Brabantse Bibliotheken organiseren in Schijndel, Oss, Veghel e.o. Silent book clubs. Jongeren kunnen in stilte hun eigen meegebrachte boek lezen. De bibliotheek blijft er langer voor open. Silent book clubs sluiten aan bij een internationale trend en stelt jongeren in staat om in de bibliotheek de rust te vinden die ze op andere plekken niet ervaren. Het is gebruikelijk dat je je telefoon inlevert zodat je niet gestoord wordt door prikkels van buitenaf. Andere bibliotheken als Stede Broec (Westfriese Bibliotheken) werken ook met dit concept.  

In heel Nederland worden leesclubs georganiseerd speciaal voor de jongerendoelgroep. Dit kunnen bijvoorbeeld ‘Lezen voor je lijst’-leesclubs zijn, zoals scholierenleesclub Nescio van De Nieuwe Veste in Breda, maar ook ‘lezen voor je plezier’-bijeenkomsten zoals in Alkmaar. De maandelijkse boekenclub Boekenbabbelaars in Huis73 (Den Bosch) is een goed voorbeeld van hoe een boekenclub kan uitgroeien tot een hechte community van meer dan 50 lezers.  

Hoewel dit soort leesclubs vooral de veellezers trekt, is het een mooie manier om betrokken jongeren nog sterker bij de bibliotheek te betrekken.

Voor, door en met jongeren 

In Nederland zie je  steeds vaker jongerenpanels. Het doel hiervan is om programmering te maken die écht aansluit bij de behoefte van de jongeren. Immers, ze hebben deze activiteiten zelf mede ontworpen. Op Urk is er de DINK-jongerenredactie, Noord-Oost Brabantse bibliotheken heeft al jaren een succesvol jongerenpanel die meehelpen met de collectie, social media en festivals. Er zijn bibliotheken die een vergoeding bieden, bijvoorbeeld Bibliotheek Eemland (Amersfoort e.o.). 

Het aantal activiteiten dat door bibliotheken georganiseerd wordt, stijgt enorm de afgelopen jaren, naar ruim 400.000 in totaal in 2023. Deze lijst zijn slechts enkele voorbeelden van jongerenprogrammering die al plaatsvindt in bibliotheken in heel Nederland. Benieuwd naar hoe je de eerste stap moet zetten? En hoe je dat in co-creatie met de jongeren zelf moet doen? Lees Lottes blog Mijn reis als community librarian of neem contact op met Lotte.