Welke rol kunnen bibliotheken spelen bij digitale geletterdheid?

Mijn onderzoek bestaat uit 5 delen (definitie, samenwerking, praktijk/uitvoering, rol innemen en visie), waarvan ik de belangrijkste resultaten uitleg. Voor meer uitleg en duiding kun je de poster hieronder raadplegen. Wil je het volledig onderzoek ontvangen? Stuur me een mail!  

1. Bepaal de definitie voor jouw bibliotheek  

Digitale geletterdheid, mediawijsheid, mediageletterdheid, computational thinking, ict-vaardigheden; er gaan veel termen rond waarvan de betekenis en onderscheid niet even duidelijk is. Dit kan leiden tot verwarring onder bibliotheekmedewerkers, maar ook naar externe partners. Het is daarom van belang om eerst zelf goed te weten wat je onder welk begrip schaart, wat jouw bibliotheek hiervoor aanbiedt en hoe je daarover communiceert.   

2. Ga structurele samenwerking aan

Dat je samen meer kan doen dan in je eentje, is voor bibliotheken duidelijk. Er wordt zodoende positief gekeken naar samenwerkingen die worden aangegaan rondom digitale geletterdheid. Toch moet kritisch worden gekeken naar de invulling hiervan; is er namelijk wel echt spraken van samenwerking of wordt de bibliotheek sporadisch ingezet met bijvoorbeeld losse lessen en eenmalige biebbezoeken? Bedenk dat jouw bibliotheek niet alles zelf in huis hoeft te hebben, maar dat het wel duidelijk moet zijn wat je aan kan bieden en hoe dit op structurele basis ingevoerd kan worden. Zo kan een succesvolle samenwerking ontstaan. 

3. Zorg voor een duurzaam programma/project

De bibliotheek als plek voor iedereen; dat wordt door alle medewerkers onderstreept. Toch lijkt de nadruk bij digitale geletterdheid vooral te liggen op de ‘kwetsbaren’ in de samenleving. Hierbij werden mensen uit lagere sociale klassen en laaggeletterden genoemd. Indien we kijken naar leeftijdsafhankelijke groepen ligt de focus op kinderen (0-14) en ouderen (65+). Terwijl de groep volwassenen lastig voor bibliotheken te bereiken is. Tenslotte is de duurzaamheid van een programma belangrijk voor het succes ervan. Voordat je aan de slag gaat, stel de volgende vragen:

• Wat is nodig?
• Wat is leuk?
• Wat is mogelijk?
• Wat past bij jouw bibliotheek?
• Hoe sluit het bij je doel(groep) aan? 
• Hoe kun je het project aanpassen? 

4. Wees duidelijk over jouw rol als bibliotheek

De meest genoemde functies van de bibliotheek zijn: kenniscentrum, wegwijzer en plek van samenkomst. Hier houden ze hun ‘traditionele waarden’, zoals betrouwbaarheid, informatievoorziening en neutraliteit, in acht en passen deze toe in hun rol rondom digitale geletterdheid. Hierdoor integreert digitale geletterdheid meer in zowel het aanbod, als de bedrijfsvoering. Zo wordt meer ruimte vrijgemaakt om personeel hiervoor aan te nemen en/of op te leiden, maar daartegenover staan stijgende verwachtingen wat betreft kennis, kunde en welwillendheid. Stilstaan is dus geen optie, maar wel met een uitvoerbaar plan. 

5. Creëer een 360-graden visie

Een plek waar iedereen allerlei soorten media kan gebruiken, lenen en overleren: zo’n toekomst voor de bibliotheek zien medewerkers graag voor zich. Hoewel we daar (nog) niet zijn, krijgt digitale geletterdheid wel een prominentere rol door meer beleid en langdurige projecten. Daarnaast worden doelgroepen in kaart gebracht om het aanbod beter te laten aansluiten en krijgt personeel meer kans om zich door te ontwikkelen. Waaraan gewerkt moet worden is meer integratie tussen de vorm, inhoud en werkwijze van projecten, én meer focus op de ontwikkeling van mediakritische houdingen en juist minder op ‘skills’ (programmeren, robots bouwen).  

Bekijk de poster hieronder voor meer uitleg en duiding of bekijk de poster in PDF.

Komen deze bevindingen overeen met jouw ervaringen en gedachtes over de (toekomstige) rol van de bibliotheek rondom digitale geletterdheid? Ik ga graag in gesprek met je!